Geplaatst op: 20 September 2016
Laatste update: 11 October 2022
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is deze maand onderwerp van debat in de Tweede Kamer. Dat is aanzienlijk eerder dan gepland – de wet zou pas na drie jaar geëvalueerd worden. Het CDA wilde een vervroegde evaluatie en kon op brede steun rekenen. De wet wankelt.
De Wet DBA is op 1 mei 2016 ingevoerd. In een notendop: de VAR is verdwenen. Opdrachtgever en ZZP’er moeten nu hun overeenkomst van opdracht vooraf voorleggen aan de Belastingdienst. Daarnaast wordt nu strenger gelet op de criteria waaraan ZZP’ers moeten voldoen. De opdrachtgever kan in theorie op voorhand zekerheid krijgen over de verplichting loonheffingen in te houden. De Belastingdienst geeft immers aan of zij vindt dat er binnen of buiten loondienst gewerkt wordt. Partijen kunnen ook gebruik maken van door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten.
Het doel
Het doel achter de wet is tweeledig. Allereerst is daar de wens om het aantal schijnzelfstandigen terug te dringen. Dus: iemand die fiscaal gezien ondernemer is (inclusief alle belastingvoordelen) maar in de praktijk eigenlijk als werknemer opereert. Daarnaast is het de bedoeling dat de wet de mogelijkheden tot handhaving sterk verbetert. De Belastingdienst kan nu ook bij de opdrachtgever naheffen. Hoewel 2016 geldt als transitiejaar, kan de Belastingdienst wél met terugwerkende kracht (vanaf 1 mei) naheffen. De wet zorgde direct voor onrust onder zowel ZZP’ers als opdrachtgevers. ZZP’ers vrezen minder vaak te worden aangenomen, opdrachtgevers vrezen torenhoge naheffingen. Overigens verandert de wettelijke norm van wanneer iemand ‘ondernemer’ is niet.
Onrust
De onrust nam verder toe, toen in augustus bleek dat slechts 8% van de bijna 4500 voorgelegde overeenkomsten is goedgekeurd. Bijna de helft is nog in behandeling, een kwart is afgekeurd en van een ander deel is de procedure stopgezet. De vooraf toegezegde behandelingsduur van zes weken wordt in de praktijk ruim niet gehaald. Hij wordt gemiddeld met een maand overschreden, zo blijkt uit recent onderzoek.
Politieke tegenstanders van de wet vinden nu dat hij van tafel moet, omdat hij in de praktijk niet werkt. De Staatssecretaris is van mening dat er weinig aan de hand is. De vertraagde behandeling komt juist doordat de Belastingdienst zich coöperatief heeft opgesteld.
Hoe dan ook: de wet wankelt. De komende weken wordt duidelijk in welke mate deze wankelt of zelfs omvalt.
Payrolling
Eerder werd al duidelijk dat veel opdrachtgevers naar oplossingen zoeken. De meest populaire (want risicovrije) lijkt payrolling. Via deze constructie komt de ZZP’er formeel in dienst bij de payrollpartij. De genoemde voordelen zijn dat de ZZP’er zich als zelfstandige kan blijven gedragen, maar dat hij als werknemer van de payrollonderneming pensioen opbouwt en doorbetaald wordt bij ziekte. De genoemde voordelen van de opdrachtgever zijn dat deze eigenlijk niets met de Wet DBA van doen heeft. Hij neemt immers een dienst af van een ander bedrijf. De opdrachtgever loopt dus geen risico op naheffingen en de ZZP’er kan ook geen werknemerschap claimen. Hij heeft immers al een werkgever.
